Wolność jest stanem umysłu.

Wiąże się ze świadomością, odpowiedzialnością, szacunkiem i miłością. Od wolności osobistej wszystko inne zależy.

Wolność to nie jest uleganie impulsom wiecznie głodnego ego.

Droga do wolności rozpoczyna się od zagłębienia się w siebie, w swoje uczucia, emocje, myśli, pragnienia, marzenia i nieustanne oddzielanie tego, co jest dogłębnie moje od tego, co narzuciły nam rodzina, szkoła, społeczeństwo, religia, kultura...

Na tej drodze powoli zaczynamy dostrzegać mury więzień, w których żyjemy. Pragniemy nowego samochodu i nagle widzimy, że jesteśmy produktem reklamy. Chcemy, żeby wygrała jakaś partia, ale gdy się nad tym zastanawiamy, dochodzimy do wniosku, że staliśmy się produktem marketingu politycznego. Odczuwamy żal po śmierci obcych ludzi, gdy wtem zdajemy sobie sprawę, że wykreowano nasze emocje poprzez medialną histerię.

Wykreowano?... Pozwoliliśmy je wykreować!

Wolność to przywrócenie sobie roli podmiotu w swoim życiu. To wzięcie odpowiedzialności za swoje uczucia, swoje wybory, swoje życie. To ciągłe zadawanie sobie pytań: Co to znaczy? Dlaczego tak czuję? Czemu to służy?

To wyjście z odwiecznej roli ofiary – zależnej od czynników zewnętrznych, zawieszonej na sznureczkach marionetki.

Bzdurą jest to, co opowiadają inżynierowie masowej wyobraźni: że bez reguł, ocen i praw zewnętrznych sparciejemy i pozjadamy się.

Tak jakby teraz, czy kiedykolwiek w znanej nam historii te prawa chroniły kogokolwiek, jakby reguły zapewniały bezpieczeństwo, a oceny – sprawiedliwość.

Gdy zagłębiamy się w siebie, nie bacząc na wyryte w umyśle kodeksy cudzych oczekiwań, gdy jesteśmy naprawdę sobą, odnajdujemy w sobie nieograniczone pokłady pięknych uczuć i myśli, chęci do działania, radości życia, bycia jedyną w swoim rodzaju kroplą w oceanie ludzkości, miłości. Ale od tych uczuć oddziela nas jedna myśl: „gdyby rzeczywistość była inna...”

Ta myśl prowadzi albo do szukania winnych, albo do zniechęcenia i bierności. Do roli ofiary. Wielcy buntownicy, tacy jak Mahatma Gandhi czy Nelson Mandela, nigdy nie czuli się ofiarami. Dlatego mogli mieć wpływ na kształt rzeczywistości. Działali z potrzeby serca, wierzyli w człowieka, mieli szacunek do siebie i do swoich prześladowców. Byli wolni.

Człowieka zniewolonego pociągają wielkie pieniądze, sława, a przede wszystkim władza nad drugim człowiekiem.

Sam jest niewolnikiem, czuje to, usiłuje więc zniewolić innych. Wymyśla więc setki reguł służących zaspokajaniu jego żądz.

Władza jest najsilniejszym narkotykiem, już niewielka dawka może powodować uzależnienie. Widzimy to wyraźnie nie tylko w strukturach politycznych, ale też w wojsku, szkole, rodzinie i wszędzie tam, gdzie jeden człowiek ustanawia dla drugiego reguły postępowania.

Zdrowy psychicznie człowiek nie chce władzy, bo wie, że strażnik jest jednocześnie więźniem.

Zdrowy psychicznie człowiek wie, co jest ważne, nie pragnie góry złota, czerwonych dywanów i służalczych ukłonów. Nie chce też zbawiać ludzkości, wiedząc, że każdy może zbawić się tylko sam. Nie poświęca się. Jest wolny.

Nawet jeśli tkwi w więzieniu, to widzi jego mury – mury wychowania, szkoły, religii, państwa, ideologii, obyczaju, ocen i opinii, polityki – i potrafi widzieć przez nie.

Małgorzata Pawlak

inne artykuly autorki